Studenten en stress lijken soms onlosmakelijk met elkaar verbonden. Allerlei factoren dragen eraan bij dat meer dan de helft van alle studenten aangeeft veel stress te ervaren. Onderzoek van het ISO duidt erop dat 15% van de studenten risico loopt op burn-out.
Het is dan ook niet voor niets dat het RIVM opdracht heeft gekregen om de druk op studenten grondig onder de loep te nemen. De resultaten van dat onderzoek worden eind dit jaar verwacht, een eventueel bijpassend beleid nog later. Gelukkig kun je als student ook zelf al met je stressklachten aan de slag. In deze blog lees je over de oorzaken van je stressklachten en wat je er zelf aan kunt doen.
Oorzaak van stress onder studenten
De stress die studenten ervaren komt meestal tot stand door een combinatie van factoren. De precieze oorzaak verschilt daarom per persoon. Wel zijn er een aantal overkoepelende thema’s te ontdekken: financiële druk, prestatiedruk en sociale druk.
Financiële druk op studenten
Sinds de invoer van het leenstelsel is de financiële druk op studenten fors toegenomen. Veel lenen betekent een hoge schuld, wat weer gevolgen kan hebben voor het krijgen van een hypotheek. Uit angst voor een schuld die hen lang blijft achtervolgen, nemen veel studenten een bijbaan om minder te hoeven lenen. Zo’n zeventig procent van de studenten werkt gemiddeld twaalf uur per week naast hun studie.
Financiële factoren kunnen op twee manieren bijdragen aan je stressniveau: enerzijds is er druk om zo snel mogelijk af te studeren, want hoe langer je studeert, hoe meer je zult moeten lenen. Anderzijds blijft er door de bijbanen minder tijd over om tot rust te komen en bij te tanken.
De veranderde arbeidsmarkt
De arbeidsmarkt en de verwachtingen die hieruit voortkomen, dragen tevens bij aan de verhoogde druk. In veel vakgebieden is alleen een diploma niet meer voldoende om aan een baan te kunnen komen. Afhankelijk van je vakgebied kan bijvoorbeeld een uitgebreid portfolio of aantoonbare werkervaring worden gevraagd. Bijkomende activiteiten, zoals bestuurservaring of vrijwilligerswerk, vormen vaak een pré.
Tot op zekere hoogte is de hieruit voortkomende prestatiedrang niet zo erg. Wanneer het uit de hand loopt of hand in hand gaat met andere stressfactoren kunnen er wél problemen ontstaan.
Sociale druk
In het klassieke beeld van het studentenleven komen bier, feestjes en veel lol nog steeds prominent naar voren. Naast de verwachtingen om goede cijfers te halen, geen vertraging op te lopen en een bijbaan te nemen, zijn er ook nog de sociale verwachtingen waar veel studenten mee kampen. Sport, vakantie, afspreken met vrienden, ook de verwachtingen op deze gebieden dragen bij aan het stressniveau van menig student.
Social media speelt een grote rol op dit gebied. Mensen posten alleen hun highlights op social media, wat een vertekend beeld geeft van wat normaal is. Door social media is het makkelijker dan ooit om jezelf te vergelijken met andere mensen. Wanneer het lijkt alsof iedereen een fantastisch leven leidt terwijl je zelf nauwelijks je hoofd boven water houdt, ga je je vaak alleen maar slechter voelen. Besef je echter dat je alleen andermans zorgvuldig geselecteerde hoogtepunten te zien krijgt op social media.
De gevolgen van stress
Tot op zekere hoogte is stress niet iets slechts. Stress is de natuurlijke manier waarop je lichaam omgaat met spanning. Je lichaam kan echter geen onderscheid maken tussen verschillende soorten spanning, bijvoorbeeld de spanning die je ervaart door een deadline en de spanning die je voelt wanneer je ’s nachts alleen over straat loopt. Stress door een gevaarlijke situatie neemt in principe af zodra het gevaar is geweken. Stress door je studie kan weken of zelfs maanden aanhouden. Wanneer stress lang aanhoudt, ontstaan uiteindelijk problemen: stress kan overgaan in overspanning, wat vervolgens kan overgaan in burn-out.
Symptomen van stress
Stress kent vele verschillende symptomen. Herken je meerdere stressklachten bij jezelf? Ik geef je later tips om ermee om te gaan. Veel voorkomende symptomen zijn:
- Vermoeidheid
- Slaapproblemen
- Veranderende eetlust: meer of juist minder
- Spierpijn
- Hoofdpijn
- Concentratieproblemen
- Een machteloos gevoel
- Emotionele klachten, bijvoorbeeld sneller geïrriteerd of boos zijn of vaker huilen
- Een verminderde afweer
- Spijsverteringsklachten
Wat kun je doen tegen stress?
Wat je het best kunt doen, is afhankelijk van je situatie en huidige stressniveau. Een gezonde levensstijl is ontzettend belangrijk bij het aanpakken van stressklachten, ongeacht de ernst. Keer op keer wordt aangetoond dat mensen er baat bij hebben om zich een regelmatig slaappatroon aan te meten, gezond te eten, regelmatig te bewegen en voldoende naar buiten te gaan. Zet ook eens een stapje terug en kijk objectief naar je situatie. Zijn er activiteiten die je bij nader inzien even kunt laten vallen? Sta er ook eens goed bij stil dat de berichten die je op de social media van je mede-studenten ziet niet per se de werkelijkheid weerspiegelen.
Soms is het aanpassen van je levensstijl niet genoeg of ervaar je zoveel druk dat je geen mogelijkheid ziet om dit te doen. In dat geval is het raadzaam om eens met iemand te praten. Alle hogescholen en universiteiten beschikken over een studentenpsycholoog of decaan waarbij je gratis een afspraak kunt maken. Vind je dat nog een stap te ver? Praat dan eens met je studieloopbaanbegeleider (SLB’er) of een docent waar je goed mee overweg kan.
In het geval van (vermoedelijke) burn-out, bijvoorbeeld wanneer je fysieke klachten aanhouden of je last krijg van psychische klachten zoals paniekaanvallen is het vaak verstandig om ook even bij je huisarts langs te gaan. Hij of zij kan je klachten objectief beoordelen en je helpen bij eventuele vervolgstappen.
In overleg met je huisarts, SLB’er, de studentenpsycholoog of een andere hulpverlener die je hebt aangesproken, kijk je naar wat in jouw situatie haalbaar en wenselijk is. Een coach kan je hier ook bij helpen, bijvoorbeeld bij het achterhalen van de precieze oorzaak van jouw klachten.
Ook helpt een coach je om weer grip te krijgen op je situatie en leer je tools en methoden om beter met je stress om te gaan. Blijf in ieder geval niet met je stressklachten rondlopen en onderneem op tijd actie.
Wil je meer weten over coaching bij stress als je student bent? Neem gerust contact met ons op voor een kennismaking!
